उत्प्रेरण संशोधनातून उज्ज्वल भविष्यासाठी विद्यार्थ्यांना वैज्ञानिक दिशा

अमरावती | प्रतिनिधी — अनिता यादव

जी एच रायसोनी विद्यापीठ, अमरावती येथे प्रगत उत्प्रेरण संशोधनावर आधारित एक अत्यंत प्रेरणादायी तज्ज्ञ व्याख्यानाचे आयोजन करण्यात आले. इलेक्ट्रॉनिक्स अँड टेलिकम्युनिकेशन इंजिनिअरिंग विभाग व प्रथम वर्ष बी.टेक विभागाच्या संयुक्त विद्यमाने दि. १८ डिसेंबर २०२५ रोजी दुपारी ३ वाजता हे सत्र उत्साहात पार पडले.

या व्याख्यानाचे मुख्य वक्ते भारतीय तंत्रज्ञान संस्था इंदौर येथील सहयोगी प्राध्यापक डॉ. श्रीमंत पखीरा होते. त्यांनी “Reaction-Driven Restructuring of Defective PtSe₂ into an Ultra-Stable Catalyst for the Oxygen Reduction Reaction” 

या अत्यंत समकालीन व संशोधनप्रधान विषयावर मार्गदर्शन केले.

डॉ. पखीरा यांनी द्वि-आयामी (2D) सामग्रींच्या आकर्षक जगावर प्रकाश टाकत PtSe₂ या पदार्थाच्या वैशिष्ट्यांवर सखोल माहिती दिली. रिएक्शन-ड्रिव्हन रिस्ट्रक्चरिंगच्या माध्यमातून या पदार्थाचे अत्यंत स्थिर व कार्यक्षम उत्प्रेरकात रूपांतर कसे करता येते, याची शास्त्रीय मांडणी त्यांनी प्रभावी उदाहरणांसह केली.

इंधन कोशिका (फ्यूल सेल्स) व शाश्वत ऊर्जा प्रणालींमध्ये ऑक्सिजन रिडक्शन रिएक्शन (ORR) चे महत्त्व अधोरेखित करत, नाविन्यपूर्ण सामग्री अभियांत्रिकीद्वारे उत्प्रेरकीय कार्यक्षमता व दीर्घकालीन स्थैर्य कसे वाढवता येते, यावर त्यांनी भर दिला. इलेक्ट्रॉनिक्स, सामग्री विज्ञान आणि स्वच्छ ऊर्जा तंत्रज्ञान या आंतरविषयी क्षेत्रांना जोडणारे हे सत्र विद्यार्थ्यांसाठी ज्ञानवर्धक ठरले.

यावेळी डॉ. पखीरा यांनी आपला वैयक्तिक संशोधन प्रवास, आधुनिक प्रायोगिक तंत्रे तसेच उदयोन्मुख जागतिक संशोधन ट्रेंड्स विद्यार्थ्यांसमोर मांडले. त्यामुळे उच्च शिक्षण, संशोधन व नवोपक्रमात्मक करिअरकडे विद्यार्थ्यांचा कल वाढल्याचे चित्र दिसून आले.

कार्यक्रमाचे नेतृत्व डॉ. श्रीकांत चव्हाटे व डॉ. मुकेश कुमार यांनी केले. तर समन्वयाची जबाबदारी डॉ. राजश्री वानखेडे, प्रा. रूपाली चोपडे, प्रा. वीणा चौधरी, डॉ. कैलास कुमार दास तसेच कु. दीक्षा संबे यांनी यशस्वीपणे पार पाडली.

या तज्ज्ञ व्याख्यानात ७० पेक्षा अधिक विद्यार्थी व प्राध्यापकांनी उत्स्फूर्त सहभाग नोंदवला. व्याख्यानानंतर झालेल्या प्रश्नोत्तर सत्रात विद्यार्थ्यांनी थेट तज्ज्ञांशी संवाद साधत आपल्या शंका व जिज्ञासा दूर केल्या. या उपक्रमाची सखोलता, वैज्ञानिक प्रगतीशी असलेली सुसंगतता व शैक्षणिक महत्त्व यासाठी उपस्थितांकडून विशेष कौतुक करण्यात आले.