“लोकशाहीच्या स्तंभांचा प्रत्यक्ष अनुभव; रायसोनी विद्यापीठाच्या विधी विद्यार्थ्यांचा राष्ट्रनिर्मितीचा अभ्यासदौरा”

अमरावती | प्रतिनिधी : अनिता यादव
भारताच्या संवैधानिक रचनेची, न्यायव्यवस्थेची आणि राष्ट्रीय सुरक्षेची प्रत्यक्ष अनुभूती विद्यार्थ्यांना यावी, या उदात्त उद्देशाने जी. एच. रायसोनी विद्यापीठ, अमरावती येथील स्कूल ऑफ लॉच्या वतीने डिसेंबर २०२५ मध्ये विधी विद्यार्थ्यांसाठी बहु-स्थळी शिक्षणप्रद भ्रमणाचे आयोजन करण्यात आले. या भ्रमणात एकूण ४६ विधी विद्यार्थ्यांनी सहभाग नोंदविला.

हा उपक्रम स्कूल ऑफ लॉच्या डीन डॉ. नीता नाथ यांच्या मार्गदर्शनाखाली यशस्वीरीत्या पार पडला. भ्रमणाचे समन्वयन फॅकल्टी को-ऑर्डिनेटर डॉ. मीनाक्षी काले आणि डॉ. रंजन दुबे यांनी केले. दिल्ली ते अमृतसर असा हा अभ्यासपूर्ण दौरा विद्यार्थ्यांसाठी ज्ञान, अनुभव आणि प्रेरणादायी ठरला.

भ्रमणाची सुरुवात १६ व १७ डिसेंबर रोजी नवी दिल्लीतील सर्वोच्च न्यायालयात झाली. येथे विद्यार्थ्यांनी विविध खंडपीठांमध्ये सुरू असलेल्या खटल्यांची प्रत्यक्ष सुनावणी पाहिली. न्यायालयीन कार्यपद्धती, मौखिक युक्तिवादांची शैली, न्यायमूर्तींचे प्रश्नोत्तर आणि न्यायालयातील शिस्त यांचा प्रत्यक्ष अनुभव विद्यार्थ्यांना घेता आला. याशिवाय, राष्ट्रीय न्यायिक संग्रहालयाला भेट देऊन भारतीय न्यायव्यवस्थेचा इतिहास, ऐतिहासिक निकाल, तसेच देशाच्या न्यायिक प्रवासात योगदान देणाऱ्या प्रमुख न्यायमूर्तींच्या कार्याचा अभ्यास करण्यात आला.

१७ डिसेंबर रोजीच विद्यार्थ्यांनी राष्ट्रपती भवनाला भेट दिली. दुर्बार हॉल, अशोक हॉल, बँक्वेट हॉल आणि राष्ट्रपती ग्रंथालय यांसारख्या भव्य व ऐतिहासिक कक्षांचे अवलोकन करताना भारताच्या राष्ट्रपतींची संवैधानिक भूमिका, औपचारिक कर्तव्ये आणि राष्ट्रपती भवनाचे ऐतिहासिक व प्रशासकीय महत्त्व याची सखोल माहिती विद्यार्थ्यांना मिळाली.

भ्रमणाचा भावनिक आणि देशभक्तीपूर्ण समारोप २२ डिसेंबर रोजी अमृतसरजवळील अटारी-वाघा सीमेवर झाला. येथे विद्यार्थ्यांनी पाहिलेली प्रसिद्ध रिट्रीट सेरेमनी हा अविस्मरणीय अनुभव ठरला. सीमा सुरक्षा दल (बीएसएफ) आणि पाकिस्तान रेंजर्स यांच्या समन्वित व शिस्तबद्ध सैन्य ड्रिलमुळे विद्यार्थ्यांच्या मनात राष्ट्रीय अभिमान, शिस्तीचे महत्त्व आणि सशस्त्र दलांविषयी आदरभाव अधिक दृढ झाला.

फॅकल्टी सदस्यांच्या मते, या शिक्षणप्रद भ्रमणामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये संवैधानिक मूल्ये, सत्तेचे विभाजन, न्यायपालिका, कार्यपालिका आणि राष्ट्रीय सुरक्षा यांची प्रत्यक्ष जाणीव निर्माण झाली आहे. हा उपक्रम विद्यापीठाच्या अनुभवात्मक शिक्षणाच्या वचनबद्धतेचे उत्तम उदाहरण असून, भावी विधिज्ञांना लोकशाही मूल्ये जपण्यासाठी आणि जबाबदार नागरिक म्हणून कार्य करण्यासाठी प्रेरणादायी ठरणार आहे.